- PAB Mimari Tasarım tarafından tasarlanan, 2014 yılında açılan Gökçeada Lise Kampüsü Mimari Proje Yarışması’nda 1. ödüle layık görülen, projenin inşaatı 2019 yılında tamamlandı.
Tasarımcıları, projeyi anlatıyor:
Günümüzde tüm dünyadaki çağdaş eğitim modelleri ve yaklaşımları ile beraber eğitim mekânları da ister istemez dönüşüyor. Gökçeada Lise Kampüsü’nün yarışma ile elde edilmesi de alternatif, yenilikçi, öğrenciyi merkeze koyan, katılımcı ve şeffaf eğitim modellerinin test edilebileceği bir öğrenim ortamının sağlanabilmesi bakımından değerlidir.
Gökçeada Lise Kampüsü; anadolu lisesi, meslek lisesi, yurt, spor salonu, konferans salonu ve kütüphaneden oluşan bir yerleşkedir. Lise kampüsü proje süreci, 2014 yılında ilan edilen yarışma ile başladı ve seçilen önerinin uygulama projeleri 2016 yılında tamamlandı. Aynı yıl içerisinde başlayan inşaat çalışmaları, 2019 yazında tamamlanarak, kampüs 2019-2020 öğretim yılından itibaren kullanıma açıldı.
Projenin ana çıkış noktası, eğitim ve donatı alanlarının kent hayatı ile entegre bir yaşam oluşturması, ‘açık bir kampüs’ kurgulanmasıdır. Gökçeada gibi küçük ölçekli, kısıtlı imkanlara sahip bir ada yerleşimindeki halkın, kampüsün kütüphane, çok amaçlı salon, spor merkezi, kafeterya, konferans salonu gibi sosyal alanlarını, meydanını ve açık spor alanlarını iki farklı lisenin öğrencileri ile beraber ortak olarak kullanabilmesi kamu kaynaklarının çok yönlü kullanımına imkan tanırken; sosyal etkileşimin de üst düzeye çıkmasını sağlar.
Kampüs sadece öğrencilere değil, tüm kentlilere hizmet edecek, kentle entegre olmuş ve adadaki mevcut sosyal donatı eksiğini gideren bir yerleşke olarak örgütlenir. Bu öngörü, sınırlı kaynakların da tüm kamuyla daha paylaşılabilir ve verimli kullanılabilir olmasını mümkün kılar.
Ana cadde üzerinden gelen yaya akışı kamusal fonksiyonlarla ve peyzajla desteklenmiş bir rota ile arazinin içine dahil olur. Yaya önce eğitim bloklarını sınırlayan çeperden beslenerek kampüs meydanına ulaşır. Kentli; meydan ve çevresinde bulunan kütüphaneden, açık ve kapalı spor alanları ile diğer sosyal donatılardan faydalanabildiği gibi rotanın devamında, yeni geliştirilecek koru dokusu içerisindeki hobi bahçeleri, spor, piknik ve çayır alanlarını da kullanabilir. Yerleşkeye ait donatılar adalının gündelik hayatının bir parçası olacak şekilde kurgulanarak, yerleşkenin çevreyi dönüştürecek bir katalizör olması amaçlanır.
Meslek Lisesi ve Anadolu Lisesi’ne ait öğrenim mekânları, iki kurumun bu mekânları ortak bir şekilde paylaşabileceği düzende, öğrenciler ve öğretmenler arasındaki etkileşimi (dolayısıyla etkileşim ile öğrenmeyi) üst seviyeye çıkarak şekilde kurgulanır. Öğrenim mekânları ve ilgili sosyal donatılar, parçalı ve az katlı bir yapılaşma oluşturur. Zemin katta iki kurumun ortak kullanabileceği birimler (laboratuvar, ortak derslikler, yemekhane, vb.) geçirgen ve yaya akışı sağlayacak şekilde düzenlenerek, hem öğrenciler hem de öğretmenler için korunaklı açık ve yarı açık alanlar oluştururlar. Farklı karakterlere sahip bu alanlar ve iç avlular öğrencinin aidiyet hissini kuvvetlendirerek açık alan kullanımına, fiziksel harekete ve dolayısıyla etkileşime katkı sağlar. Parçalı yapılaşma, derslik-koridor düzeninde de kendisini hissettirerek üst katlarda koridorlar üzerinde kapalı teneffüs nişleri ile yarı açık ve açık teraslar sağlayarak öğrenimin sınıf dışında da devam etmesini teşvik eder; doğal ışık ve hava yönünden zengin sirkülasyon alanlarının oluşmasını sağlar.
Öğrenim mekânlarının zemin katında yer alan resim, müzik derslikleri, laboratuvarlar, atölyeler, yemekhane ve kantin gerek cadde gerekse yerleşke içerisindeki avlularla şeffaf ve geçirgen bir ilişki kurarak hem ada halkının bu öğrenim faaliyetleri ile etkileşime geçmesini hem de öğrencilerin çevrelerindeki sanatsal ve bilimsel faaliyetleri rahatça gözlemleyebilmesini amaçlar. Şeffaf, geçirgen, erişilebilir, merak ve keşif duygusunu tetikleyen, katılımcı bir öğrenim ortamı kurulur.
Gökçeada’nın organik planlı köylerindeki küçük ölçekli taş evlerden oluşan karakteristik dokusu, malzeme kararı olarak seçilen yerel taş doku ile parçalı ve az katlı yapılaşma kararında yeniden yorumlanır. Arazi üzerindeki tüm düzenlemeler çevreyle ve yerel yapısal karakterle uyumlu bir şekilde ele alınır. Önerilen yapılar ve sert peyzaj alanları (yurt yapısı dışında) arazide yer alan önceki yapıların izleri üzerine yerleşir. Arazinin halihazırda sahip olduğu zengin doğal peyzaj arazi genelinde korunarak, ana peyzaj karakterini oluşturur.
Yaya rotası üzerinde ve meydan etrafında konumlanan büyük hacimlere sahip spor salonu ve konferans salonu gibi kütleler, arazideki şevlerden ve kot yapısından faydalanarak kısmi olarak yer altına alınarak, kütlelerin insan ölçeği ve doğal doku ile ilişkisinin korunması sağlanır.
Gökçeada Lise Kampüsü’nde alternatif, yenilikçi, öğrenciyi merkeze koyan, katılımcı ve şeffaf eğitim modellerinin test edilebileceği bir öğrenim ortamının sağlanabilmesi amacıyla başlayan tasarım süreci sonucunda elde edilen fiziksel mekânlar, eğitim modelleri ile mekân arasındaki ilişkiyi vurgulayarak eğitim politikaları açısından da yenilikçi ve örnek bir model teşkil edecektir.